της Ιωάννας Μπλάτσου 

Γκιακ. Τραχιά, επιθετική, μονοσύλλαβη λέξη. Δεν είναι ελληνική, αλλά αρβανίτικη. Γκιακ σημαίνει: αίμα, συγγένεια εξ αίματος, φυλή, φόνος που γίνεται για λόγους εκδίκησης, αντεκδίκηση. Άρα, το «γκιακ» είναι αιμάτινη και ματωμένη λέξη, οργανική, σπλαχνική. Όπως και τα διηγήματα του Δημοσθένη Παπαμάρκου που έχουν εκδοθεί υπό τον συγκεκριμένο τίτλο από τις εκδόσεις Αντίποδες και έχουν ως ήρωες στρατιώτες που πολέμησαν στη Μικρασιατική εκστρατεία και έχουν έρθει αντιμέτωποι με τους ρόλους που τους επιβάλλουν οι παραδοσιακοί κοινωνικοί κανόνες και το βίωμα του πολέμου.

Αυτό το κειμενικό πλαίσιο έχει επιλέξει ο ηθοποιός Θανάσης Δόβρης για να καταθέσει την πρώτη του σκηνοθετική εργασία. «Το ‘Γκιακ’ δεν επιθυμεί να είναι μια παράσταση, αλλά μια ευκαιρία διαπραγμάτευσης με την ιστορική βία τόσο των χαρακτήρων όσο και με τη δική μας», αναγράφεται στο δελτίο τύπου εν είδει σκηνοθετικού σημειώματος του Θανάση Δόβρη. Ενδιαφέρουσα διατύπωση, υψηλή στόχευση. Για να δούμε.

Καταρχάς, κάθε τι που παρουσιάζεται σε κοινό αποτελεί παράσταση, πέραν της όποιας καλλιτεχνικής επιθυμίας. Και ως τέτοια κρίνεται από τους θεατές. Τώρα, κάθε φορά που ένας νέος σκηνοθέτης παρουσιάζει το αποτέλεσμα της εργασίας του στους θεατές αυτό που προέχει είναι αν κατέχει βασικές γνώσεις χειρισμού του άψυχου (κείμενο) και έμψυχου (ηθοποιοί και υπόλοιποι συντελεστές) υλικού του. Για να μην το κουράζουμε, ο Θανάσης Δόβρης -πολύ καλός ηθοποιός ο ίδιος- φαίνεται ότι το κατέχει το αντικείμενο. Μόνο τη διανομή του (Στέλιος Ιακωβίδης, Γρηγόρης Ποιμενίδης, Eύη Σαουλίδου, Σωτήρης Τσακομίδης) αν δει κανείς, αντιλαμβάνεται την υψηλή στόχευση και αισθητική του εγχειρήματός του. Τέσσερις πάρα πολύ καλοί ηθοποιοί, όχι ευρέως γνωστοί –πλην της Σαουλίδου, οι οποίοι φαίνεται να τον έχουν εμπιστευθεί απόλυτα. Και ο ίδιος ανταπέδωσε την εμπιστοσύνη τους καθοδηγώντας τους υποδειγματικά –για πρώτη φορά ως σκηνοθέτης. Οι μόνες αμήχανες σκηνοθετικές στιγμές του Δόβρη ήταν το στήσιμο των ηθοποιών στο πρώτο διήγημα «Ντο τ’ α πρες κοτσσίδετε» καθώς και κάτι αχρείαστες «χορογραφίες», αλλά η καθηλωτική ερμηνεία της Σαουλίδου στην «Παραλογή», που διασαφήνιζε με την εύπλαστη τονικότητα του λόγου της κάθε σημείο στίξης αλλά και τις περίπλοκες εναλλαγές των προσώπων της παραλογής, έσβησε κάθε προηγούμενη σκηνική ατέλεια, αβλεψία ή παράλειψη. Απολαυστικότατος και ο Στέλιος Ιακωβίδης στο «Ταραραρούρα», συγκινητικός ο Σωτήρης Τσακομίδης στο «Γυάλινο μάτι» και αναπάντεχα πειστικός ο Γρηγόρης Ποιμενίδης με το ευγενικό πρόσωπο στο άγρια απαιτητικό «Νόκερ». Σε αυτό το διήγημα, υπάρχει και η φοβερή ατάκα του Παπαμάρκου «Αυτό πάει να πει να ’σαι σιβιλάιζντ. Να πατάς στα σκατά με αψηλό τακούνι».

Στο σύνολο αυτής της εξαιρετικά προσεγμένης αισθητικά παράστασης συνετέλεσαν οι αξιοπρόσεκτες μουσικές συνθέσεις του Νίκου Ντούνα καθώς και το σκηνικό της Εύας Γουλάκου, με έντονες επιρροές από Romeo Castellucci. Αναμένω με ανυπομονησία τη δεύτερη σκηνοθετική δουλειά του Θανάση Δόβρη.