της Ειρήνης Μουντράκη

Η ομάδα μιμικής Πλεύσις, η οποία γιορτάζει φέτος τα είκοσι χρόνια της, με την τελευταία της δουλειά που τιτλοφορείται Intimate σε σύλληψη και σκηνοθεσία Αντώνη Κουτρουμπή, μας δίνει την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στον «Χώρο Τέχνης 14^η Μέρα» ένα σπάνιο δείγμα ποίησης των σωμάτων, των αισθημάτων, των υπάρξεων. Η παράσταση με τρόπο μοναδικό και έχοντας ως υλικά τα σώματα των ερμηνευτών και τη σύνδεσή τους με τα αντικείμενα,  σκάβει λίγο λίγο στη ψυχή του θεατή για να τον οδηγήσει σε σημεία συναισθηματικής επανεκκίνησης εξερευνώντας τα τοπία μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας.

Στη βάση του όλου εγχειρήματος βρίσκεται ο Γάλλος φιλόσοφος Gaston Bachelard (1884 – 1962) και το έργο του «Η ποιητική του χώρου» - πάντοτε υπάρχει ένα κειμενικό υπόβαθρο στις παραστάσεις της ομάδας-, όπου ο φιλόσοφος μελετούσε τα ζητήματα που θέτει η ποιητική φαντασία και υποστήριζε ότι η φιλοσοφία της ποίησης πρέπει να γεννηθεί και να ξαναγεννηθεί με αφορμή έναν κύριο στίχο μπροστά στην έκσταση που προκαλεί η πρωτοτυπία μιας εικόνας. Κάθε καινούρια εικόνα συνδέεται με ένα αρχέτυπο που κοιμάται στο βάθος του ασυνείδητου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η εικόνα προκλήθηκε από το αρχέτυπο. Το αντίθετο: η πρωτότυπη εικόνα ξυπνά το αρχέτυπο. Ο Bachelard υποστήριζε πως οι εικόνες δεν οφείλονται στη μνήμη, είναι παραγωγή της φαντασίας, δεν προετοιμάζονται από τα βιώματα αλλά δημιουργούνται από τον ποιητή. Η παράσταση ακολουθώντας την ποιητική συνείδηση φέρνει στη σκηνή αυτή τη μορφή φαινομενολογικής προσέγγισης των ποιητικών εικόνων, την τοποανάλυση, που είναι η «συστηματική ψυχολογική ανάλυση των τοπίων της εσωτερικής μας ζωής».

Σε μια εποχή που έχουμε χαθεί μέσα στα πολλά λόγια, τις δηλώσεις, τους λόγους και τους μονολόγους, η ομάδα Πλεύσις μας φέρνει αντιμέτωπους με τον πυρήνα της αλήθειας μας με μια παράσταση που η δραματουργία της επικεντρώνεται μοναχά στο σώμα του ηθοποιού και τα αντικείμενα. Ένα ταξίδι από την παιδικότητα – ήδη με την είσοδο του θεατή στο θέατρο οι δύο περφόρμερ τον υποδέχονται πίσω από ένα μεγάλο τραπέζι για να πάρουν το απόκομμα του εισιτηρίου του και να το κάνουν μια χάρτινη βαρκούλα – στο αναπόφευκτο τέλος. Μια ουσιαστική, τρυφερή διαδρομή συνειδητοποίησης με τελειότητα σχεδιασμού και εκτέλεσης από τους δύο ερμηνευτές, οι οποίοι συνυπογράφουν και τη χορογραφία, Αντώνη Κουτρουμπή και Όλγα Γερογιαννάκη.  Η πιο μεστή ίσως δουλειά τους μέχρι σήμερα, που φέρνει στο νου μνήμες από παλαιότερες δουλειές τους όπως Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο ή οι Ακίνητοι ταξιδιώτες υπογραμμίζοντας τη συνέχεια μιας δουλειάς που γίνεται με εξαιρετικό επαγγελματισμό, με υψηλούς στόχους και προδιαγραφές τελειότητας.

Σώματα που γράφουν με την κάθε τους κίνηση στον χώρο, που εντυπωσιάζουν με την πλαστικότητά τους και ενθουσιάζουν με την εκφραστικότητά τους, αφού είναι ικανά ακόμη και με μια ανεπαίσθητη, ελάχιστη κίνηση να ανοίξουν μπροστά στα μάτια μας τα κρυφά μονοπάτια του νου που οι λέξεις αδυνατούν να αποκαλύψουν. Κόσμοι που σχεδιάζονται μέσα στο όνειρο ή στην αλήθεια, που ο θεατής τους κρυφοκοιτά και τους αναπολεί ή τον φέρνουν αντιμέτωπο με την αλήθειά του, σε μια προσπάθεια του ατόμου να συνυπάρξει με τον Άλλο, να υπάρξει μέσα από τη συντροφικότητα και το «μοίρασμα». 

Τα αντικείμενα, με κυρίαρχο ένα μακρόστενο τραπέζι που μεταμορφώνεται συνεχώς δημιουργώντας νέες εικόνες και προκαλώντας νέα συναισθήματα, λειτουργούν σαν κλειδιά για να ανοίξουν και αυτά με τη σειρά τους μια σειρά απόκρυφες εσωτερικές πόρτες. Περιμένουν φωτισμένα στο βάθος της σκηνής και λειτουργούν ως αφορμές για να ξυπνήσουν οι μνήμες, οι θύμησες και τα αισθήματα περασμένων εποχών, τα όνειρα και οι ελπίδες, αγώνες χαμένοι ή κερδισμένοι – δεν έχει σημασία. Ακόμη και σκέψεις που φευγαλαία αποκτούν υπόσταση. Για να καταλήξουμε με μια αισιοδοξία όμως στη ματαιότητα αυτής της εναγώνιας προσπάθειας που θα μας φέρει πίσω στην πρώτη μας ύλη το  χώμα και στην επιστροφή μας στη μητέρα γη.

Εξαιρετικό το ηχητικό περιβάλλον που σχεδίασε ο σταθερός συνεργάτης της ομάδας Μηνάς Εμμανουήλ και συντροφεύει τους δύο ερμηνευτές επί σκηνής σαν ένας τρίτος συνομιλητής, δίνοντας νέες συντεταγμένες και δημιουργώντας νέα τοπία δράσης, νέους κόσμους προς εξερεύνηση και κατανόηση. Ο φωτιστικός σχεδιασμός της Ελίζας Αλεξανδροπούλου επιτείνει το παιχνίδισμά του μπρος και του πίσω, του τώρα και του χθες, φωτίζοντας γλυκά τα αντικείμενα, παίζοντας με τις σκιές και τους όγκους, μεγαλώνοντας και μικραίνοντάς τους, προσδίδοντας θετικά στην ποιητική της ατμόσφαιρας.

Η ομάδα Πλεύσις εδώ και είκοσι χρόνια πλέει μοναχικά στη θάλασσα του ελληνικού θεάτρου, στηριζόμενη αποκλειστικά στις δικές της δυνάμεις, ενώ έχει μια πολύ σημαντική παρουσία σε διεθνή φεστιβάλ, καθώς έχει αναπτύξει μια ιδιαίτερη μορφή σωματικού θεάτρου συνδυάζοντας το θέατρο μιμικής, τον σύγχρονο χορό, το θέατρο αλλά και το θέατρο των αντικειμένων. Το Intimate είναι μια παράσταση – όαση μέσα στην πληθώρα των μετρίων, από αυτές που μπορούν να μας θυμίσουν την αλήθεια του θεάτρου και της τέχνης. Οι δύο ερμηνευτές αφιερώνουν την παράστασή τους: «...στην ποιητική της στιγμής, το μικρό προσωπικό Υπάρχουμε και συνδέουμε το μοναχικό υγρό της ύπαρξής μας με τη συντροφικότητα του άλλου. Βλέπουμε τις σκέψεις να γίνονται εικόνα για μία μόνο στιγμή. Εντέλει όμως παραμένουν σκέψεις με την πραγματικότητα να πέφτει δίπλα μας σαν μία σταγόνα που διαλύεται αφήνοντας το αποτύπωμά της». Το αποτύπωμα της παράστασής τους όμως είναι μια σταγόνα που πέφτει μέσα μας σαν γιατρικό παρηγοριάς σε έναν κόσμο που ψάχνει να πιαστεί από τις λέξεις.