Ο Χρίστος Γεωργίου είναι το κατάλληλο πρόσωπο στην κατάλληλη θέση. Νέος, δυναμικός, με σπουδές και μεγάλη επαγγελματική εμπειρία, με συγκεκριμένο όραμα και χαμηλούς τόνους υπηρετεί τα τελευταία χρόνια το Κυπριακό θέατρο από τη θέση του Εκτελεστικού Διευθυντή του Κυπριακού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου. Με αφορμή την Εβδομάδα Κυπριακού Θεατρικού Έργου στην Αθήνα από τις 4 έως τις 8 Οκτώβρη στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης κάναμε μια κουβέντα για τις πρωτοβουλίες του Κέντρου σε σχέση με τη στήριξη του κυπριακού θεατρικού έργου, για τα χαρακτηριστικά της θεατρικής δραστηριότητας στην Κύπρο, αλλά και τους δεσμούς των δύο χωρών.

«Εβδομάδα Κυπριακού Θεατρικού Έργου στην Αθήνα», ένας θεσμός που γεφυρώνει τις δυο χώρες μας.

Η «Εβδομάδα Κυπριακού Θεατρικού Έργου στην Αθήνα» αποτελεί τη μία εκ των τριών δραστηριοτήτων του Κυπριακού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΚΚΔΙΘ) για την προώθηση και ανάδειξη της κυπριακής δραματουργίας και της εν γένει κυπριακής δημιουργίας στην Ελλάδα. Ξεκίνησε το 2009 με απώτερο στόχο τη γνωριμία της κυπριακής θεατρικής γραφής στο ελλαδικό κοινό και στην ελλαδική θεατρική κοινότητα, αφού κατά κοινή ομολογία η κυπριακή δραματουργία παραμένει ο μεγάλος «άγνωστος» στην Ελλάδα, σε σχέση με την κυπριακή λογοτεχνία.

Με τη στήριξη των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και τη συνεργασία της Πρεσβείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα – Σπίτι της Κύπρου και του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου παρουσιάστηκαν, στην πρώτη διοργάνωση, στο Θέατρο Τέχνης, δύο παραστάσεις κυπριακών θεατρικών έργων, το βραβευμένο έργο του Αντώνη Γεωργίου, Αγαπημένο μου πλυντήριο, παραγωγή του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου και το έργο του Λεωνίδα Μαλένη, Ο τοίχος γύρω από τον παράδεισο, παραγωγή του Σατιρικού Θεάτρου.

Ένα χρόνο αργότερα πραγματοποιήθηκε η δεύτερη διοργάνωση, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης όπου παρουσιάστηκαν δύο νέα κυπριακά θεατρικά έργα, το έργο του Παντελή Γεωργίου Ιουλιέτα (των σκυβάλων), παραγωγή του Θεάτρου Versus και το βραβευμένο έργο του Γιώργου Νεοφύτου DNA, παραγωγή του Σατιρικού Θεάτρου. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε διάλεξη από τη θεατρολόγο Άντρη Χ. Κωνσταντίνου με θέμα «Η κυπριακή δραματουργία μετά την Ανεξαρτησία».

Μετά από μια τετραετή διακοπή, ο θεσμός επέστρεψε εμπλουτισμένος το 2014 με την παρουσίαση τριών παραστάσεων κυπριακών θεατρικών έργων, αλλά και την πραγματοποίηση ανοιχτής συζήτησης με θέμα «Το κυπριακό θεατρικό έργο: Παρουσία και προώθησή του στον ελλαδικό χώρο». Στην τρίτη διοργάνωση παρουσιάστηκαν στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης το βραβευμένο έργο του Ανδρέα Κουκίδη Λήδρας και Ρηγαίνης από το Σατιρικό Θέατρο, το Εν κινήσει του νεαρού συγγραφέα Γιώργου Κλεάνθους από τη θεατρική ομάδα ΜΑΥΡΟ ΚΟΥΤΙ και το βραβευμένο έργο του Κώστα Μαννούρη, Απόψε θα πετάξω την τέφρα σου!, παραγωγή του ΘΟΚ.

Φέτος τι να περιμένουμε;

Στη φετινή τέταρτη διοργάνωση, η οποία θα πραγματοποιηθεί από τις 4 μέχρι τις 8 Οκτωβρίου 2016 στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, θα παρουσιαστούν τρεις παραγωγές νέων κυπριακών θεατρικών έργων, που ανέβηκαν στις κυπριακές θεατρικές σκηνές τη θεατρική περίοδο 2015-2016: το έργο του Γιώργου Νεοφύτου Μπαμ!, σε παραγωγή της Παραπλεύρως Παραγωγές, το έργο του Αντώνη Γεωργίου Ήμουν η Λυσιστράτη σε παραγωγή του Κέντρου Παραστατικών Τεχνών ΜΙΤΟΣ και το βραβευμένο με το Κρατικό Βραβείο Συγγραφής Θεατρικού Έργου του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδος, έργο του Χαράλαμπου Γιάννου Πείνα, σε παραγωγή της Εταιρείας Θεατρικής Ανάπτυξης Λεμεσού.

Ποια είναι η αποδοχή της «Εβδομάδας Κυπριακού Θεατρικού Έργου στην Αθήνα»; 

Οι τρεις διοργανώσεις που πραγματοποιήθηκαν έτυχαν θερμής υποδοχής, ευρείας προβολής στα ελλαδικά ΜΜΕ, στέφθηκαν με επιτυχία και κάποιες εκ των παραστάσεων που συμμετείχαν απέσπασαν διθυραμβικές κριτικές. Οι επτά παραστάσεις που παρουσιάστηκαν μέχρι σήμερα εισέπραξαν πολύ θετικά σχόλια και είχαν μεγάλη ανταπόκριση από το αθηναϊκό θεατρόφιλο κοινό.

Σημαντική είναι η αύξηση που παρατηρείται στους θεατές, η ποικιλομορφία τους (επαγγελματίες του θεάτρου, ακαδημαϊκοί, φοιτητές δραματικών σχολών, δημοσιογράφοι κ.ά.), αλλά και η συνεργασία και η στήριξη της δραστηριότητας από ελλαδικούς πολιτιστικούς φορείς σε κάθε διοργάνωσή της.

Κοινή ευχή είναι η «Εβδομάδα Κυπριακού Θεατρικού Έργου στην Αθήνα» να συνεχιστεί, να καταστεί ετήσιος θεσμός και να εμπλουτιστεί με την πραγματοποίηση ημερίδων για το κυπριακό θέατρο, με την παρουσίαση των διαφόρων θεμάτων της ιστορίας του κυπριακού θεάτρου, της σύγχρονης κυπριακής δραματουργίας και σκηνικής πρακτικής.

Το Πρόγραμμα PLAY είναι επίσης μια σπουδαία πρωτοβουλία σας, η οποία κατάφερε να αλλάξει το θεατρικό τοπίο της Κύπρου, επιφέροντας σημαντικές αλλαγές στη νοοτροπία σε σχέση με την πρόσληψη του κυπριακού θεατρικού έργου, τόσο από τους ίδιους τους δημιουργούς όσο και από το κοινό.

Η πρωτοβουλία αυτή ξεκίνησε τα τελευταία πέντε χρόνια με τις προσπάθειες του ΚΚΔΙΘ για ανάδειξη και προώθηση της κυπριακής θεατρικής γραφής, μέσα από μια σειρά από δραστηριότητες, όπως π.χ. η «Εβδομάδα Κυπριακού Θεατρικού Έργου στην Αθήνα», οι αναγνώσεις θεατρικών έργων ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων συγγραφέων (το θεατρικό αναλόγιο ΔΥΟ ΦΩΝΕΣ/IKI SES και η έκδοση των τεσσάρων έργων), η στήριξη νέων συγγραφέων για συμμετοχή σε σημαντικά εργαστήρια στο εξωτερικό κ.ά.

Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών, το ΚΚΔΙΘ πρότεινε τη συνεργασία αυτή στον ΘΟΚ με στόχο τη διεύρυνση του θεατρικού πεδίου, την καλλιέργεια καινούριου οράματος, σύγχρονων προσεγγίσεων και αυθεντικών φωνών στο κυπριακό θέατρο, μέσα από νέους τρόπους αναζήτησης και έρευνας του αντικειμένου. Μέσα από μια σειρά δραστηριοτήτων και με τη συμβολή εμπειρογνωμόνων, τους οποίους προσκάλεσε το ΚΚΔΙΘ, γεννήθηκε το Πρόγραμμα PLAY, συνδιοργανώθηκε, συνεκτελέστηκε και συγχρηματοδοτήθηκε από τους δύο Οργανισμούς, σε μια άρτια συνεργασία στις δύο πρώτες διοργανώσεις του. Πρωτεργάτες αυτής της συνεργασίας ήταν ο Γιώργος Νεοφύτου και η Μαγδαλένα Ζήρα εκ μέρους του ΚΚΔΙΘ και ο Γιώργος Παπαγεωργίου και η Μαρίνα Μαλένη, εκ μέρους του ΘΟΚ, οι οποίοι απάρτιζαν και τη συντονιστική επιτροπή της πρώτης διοργάνωσης.

Μέσα από το Πρόγραμμα PLAY, που έχει το διπλό στόχο της ανάδειξης θεατρικών συγγραφέων, αλλά και της ευαισθητοποίησης των παραγωγών της θεατρικής πράξης, επιχειρείται μια εντελώς διαφορετική αντιμετώπιση του Κυπριακού θεατρικού έργου με τη στήριξη της σύγχρονης κυπριακής δραματουργίας, την ανάπτυξη και ενθάρρυνση της ντόπιας δημιουργίας και τη διαμόρφωση μιας κυπριακής ταυτότητας στη θεατρική γραφή.

Στην κάθε διοργάνωση απευθύνεται αρχικά ανοιχτή πρόσκληση για υποβολή καινούριων θεατρικών έργων, τα οποία μελετώνται από ομάδα συμβούλων επεξεργασίας, αποτελούμενη από επαγγελματίες του θεάτρου. Στην πρώτη φάση του προγράμματος δίνονται αναλυτικά σχόλια για τον καθένα στο συγγραφέα, προκειμένου οι συγγραφείς να επανεξετάσουν τον τρόπο γραφής τους, ενώ στη δεύτερη φάση επιλέγεται μικρός αριθμός έργων για να τύχουν περαιτέρω επεξεργασίας με τη βοήθεια των συμβούλων επεξεργασίας κειμένου. Στο τέλος του προγράμματος πραγματοποιούνται σκηνοθετημένες αναγνώσεις, ανοιχτές στο κοινό, των έργων τα οποία ολοκληρώνονται μέσα από τη διαδικασία επεξεργασίας.

Το Πρόγραμμα PLAY, με τις δύο επιτυχείς διοργανώσεις που προηγήθηκαν, έστρεψε τους προβολείς στη σύγχρονη κυπριακή θεατρική γραφή και δημιούργησε το πεδίο ανάδειξης και προώθησής της. Την ίδια στιγμή, ενδυνάμωσε τους δεσμούς μεταξύ της κυπριακής θεατρικής παραγωγής και της συγγραφικής κοινότητας, έδωσε υλικό σε σκηνοθέτες και συντελεστές του θεάτρου για να εργαστούν και προσέλκυσε νέο κοινό στις θεατρικές αίθουσες. Κυπριακά θεατρικά έργα και Κύπριοι θεατρικοί συγγραφείς υπήρξαν, υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν.

Η αποχώρηση του ΘΟΚ σας επηρέασε σε σχέση με τη συνέχεια του προγράμματος;

Με τη λήξη της δεύτερης διοργάνωσης του Προγράμματος υπήρξαν από μέρους του ΚΚΔΙΘ κάποιες σκέψεις για τη βελτίωση και την εξέλιξή του. Με την αποχώρηση του ΘΟΚ από τη συνδιοργάνωση, το ΚΚΔΙΘ αποφάσισε τη συνέχιση, τη διάνθιση και εξέλιξη του PLAY.

Έτσι, τον Ιανουάριο του 2016, το ΚΚΔΙΘ προκήρυξε την τρίτη διοργάνωση του προγράμματος και απηύθυνε ανοιχτή πρόσκληση για υποβολή καινούριων θεατρικών έργων, φέρνοντας κοντά συγγραφείς και πρακτικούς του θεάτρου με στόχο να δημιουργήσουν καλύτερες συνθήκες για ανάπτυξη της θεατρικής γραφής στην Κύπρο. Το Πρόγραμμα PLAY ON! βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθεί στους πρώτους μήνες του 2017 με τις σκηνοθετημένες αναγνώσεις των έργων, τα οποία επιλέγηκαν να τύχουν επεξεργασίας με τη βοήθεια των συμβούλων επεξεργασίας κειμένου.

Το PLAY δεν οδήγησε μόνο στο ανέβασμα έργων που προέκυψαν μέσα από το ίδιο το Πρόγραμμα (από τα 25 θεατρικά έργα που προέκυψαν από τις δύο διοργανώσεις, τα 12 εξ αυτών έχουν παρουσιαστεί επί σκηνής από κυπριακά θεατρικά σχήματα, ενώ πριν το τέλος του 2016 θα ανέβουν ακόμη 3), αλλά συνέβαλε και στην ευρύτερη εδραίωση του σύγχρονου κυπριακού θεατρικού έργου μέσα από το ανέβασμα πληθώρας άλλων θεατρικών έργων.

Για το ΚΚΔΙΘ η εδραίωση του Προγράμματος PLAY μέσα από την τρίτη διοργάνωση, αποτελεί αφετηρία ενός θεσμού που αναδεικνύει τη βιωσιμότητα τέτοιων καινοτόμων δράσεων και πρωτοβουλιών.

Υπάρχουν άλλοι μηχανισμοί στήριξης και προώθησης του κυπριακού θεατρικού έργου από το ΚΚΔΙΘ στην Ελλάδα;

Το ΚΚΔΙΘ συνεργάζεται με την Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα – Σπίτι της Κύπρου με τη διοργάνωση σειράς θεατρικών αναλογίων, υπό τον γενικό τίτλο «Νέες Κυπριακές Θεατρικές Φωνές». Στη σειρά, η οποία εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2015 και εντάχθηκε στο ήδη υπάρχον πρόγραμμα παρουσίασης θεατρικών έργων σε θεατρικά αναλόγια στο Σπίτι της Κύπρου, παρουσιάστηκαν σε πρώτη φάση τέσσερα νέα κυπριακά θεατρικά έργα.

Παράλληλα, το ΚΚΔΙΘ πραγματοποίησε Ημερίδες με θέμα την κυπριακή δραματουργία και το κυπριακό θέατρο στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα.

Σημαντική είναι και η συνεργασία του ΚΚΔΙΘ με την πλατφόρμα σας, όπου σε πρώτη φάση το The Greek Play Project ενέταξε στην ιστοσελίδα του τους τέσσερις κύπριους συγγραφείς που εκπροσωπούν διαφορετικές γενιές και τάσεις της κυπριακής θεατρικής γραφής: τον Γιώργο Νεοφύτου, τον Ανδρέα Κουκίδη, τον Χαράλαμπο Γιάννου και τη Μελίνα Παπαγεωργίου. Την ακαδημαϊκή διάσταση αυτής της προσπάθειας εγκαινίασε η Δρ Άντρη Χ. Κωνσταντίνου, με θεωρητικό κείμενό της για τη σύγχρονη κυπριακή δραματουργία. Αυτή η πρώτη ομάδα συγγραφέων θα ενισχύεται και θα συμπληρώνεται σταδιακά με την ένταξη και άλλων Κύπριων δραματουργών με στόχο την ανάδειξη και προβολή της σύγχρονης κυπριακής δραματουργίας.

Ποιες είναι οι βασικές δράσεις του Κυπριακού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου;

Από την πλούσια και σημαντική δραστηριότητα του ΚΚΔΙΘ, το οποίο συμπληρώνει φέτος 39 χρόνια πορείας, ξεχωρίζουν το «Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος», το οποίο αποτελεί ετήσια συνδιοργάνωση του ΚΚΔΙΘ με τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου και τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού, το «Διεθνές Συμπόσιο Αρχαίου Ελληνικού Δράματος», το οποίο συνδιοργανώνεται με τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου ανά διετία, η «Εβδομάδα Κυπριακού Θεατρικού έργου στην Αθήνα» και η σειρά θεατρικών αναλογιών «Νέες Κυπριακές Θεατρικές Φωνές» σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα – Σπίτι της Κύπρου, το Πρόγραμμα PLAY, το Διεθνές Συμπόσιο Χορού, οι ετήσιοι εορτασμοί για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου και τη Διεθνή Ημέρα Χορού, η συμμετοχή σε ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα, η διοργάνωση ημερίδων με στόχο τη στήριξη του θεατρικού διαλόγου και οι εκδόσεις του, οι οποίες στοχεύουν στην καταγραφή της ιστορίας του κυπριακού θεάτρου και του κυπριακού θεατρικού γίγνεσθαι.

Το ΚΚΔΙΘ ως Εθνικό Κέντρο, μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, έχει ως στόχο να συμβάλλει στη διεθνή συνεργασία για την εξέλιξη της θεατρικής τέχνης και των παραστατικών τεχνών σε όλες τους τις εκφράσεις, να λειτουργεί ως δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στην κυπριακή και παγκόσμια καλλιτεχνική κοινότητα και να προωθεί το κυπριακό θεατρικό έργο και κάθε κυπριακή θεατρική δραστηριότητα στο εξωτερικό. Επίσης, στόχοι του είναι το άνοιγμα συνεργασίας και συμμετοχής των μελών του στις δράσεις του, η επανασύνδεση του κυπριακού θεάτρου και των παραστατικών τεχνών με τη διεθνή κοινότητα κ.ά. Για την επίτευξη των στόχων του το ΚΚΔΙΘ συνεργάζεται με πολιτιστικούς οργανισμούς και φορείς της Κύπρου και του εξωτερικού, καθώς και με Πρεσβείες και Μορφωτικά Ιδρύματα των ξένων χωρών στην Κύπρο και συμμετέχει ενεργά στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου και στις Διεθνείς Επιτροπές του.

Υπάρχουν επιπρόσθετες δυσκολίες λόγω της οικονομικής κρίσης;

Σαφέστατα. Το θέατρο έχει περάσει στις τελευταίες σελίδες της κυβερνητικής ατζέντας, με την κρατική επιχορήγηση να μην αυξάνεται τα τελευταία χρόνια ένεκα της οικονομικής κρίσης και των διάφορων περικοπών που επήλθαν. Σε κάθε κρίση όμως, ο πολιτισμός πρέπει να γίνεται το καταφύγιο για να μας κρατήσει σε μια συνοχή ως κοινωνία. Κόντρα στην οικονομική κρίση και στη μείωση των επιχορηγήσεων τα «ελεύθερα» επιχορηγούμενα θέατρα και οι πολιτιστικοί φορείς, παράγουν αξιοζήλευτο έργο, παρά τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης. Οι αυξήσεις μηδενικές, οι αμοιβές των ανθρώπων του θεάτρου και των παραστατικών τεχνών μειώθηκαν, αλλά η παραγωγή αυξήθηκε χάρη στην ιδία συνεισφορά των ανθρώπων αυτών.

 Έχετε ζήσει και εργαστεί και στις δύο χώρες. Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει το κυπριακό θέατρο τα τελευταία χρόνια;

Στην Κύπρο υπάρχει γόνιμο έδαφος καλλιτεχνικής δημιουργίας, εξέλιξης και παραγωγής, παρά την οικονομική κρίση.

Αυτό όμως που χαρακτηρίζει τα τελευταία χρόνια και δη την τελευταία πενταετία το κυπριακό θέατρο, είναι η πληθώρα κυπριακών θεατρικών έργων από πρωτοεμφανιζόμενους και πιο έμπειρους συγγραφείς. Μέσα από διάφορα σεμινάρια, εργαστήρια θεατρικής γραφής, διαγωνισμούς, αλλά κυρίως μέσα από το Πρόγραμμα PLAY οι δεσμοί μεταξύ της κυπριακής θεατρικής παραγωγής και της συγγραφικής κοινότητας ενδυναμώθηκαν. Η εγχώρια θεατρική γραφή αποτελεί έναν από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους διατύπωσης της κυπριακής ταυτότητας και αυτό φαίνεται με το ανέβασμα 27 κυπριακών θεατρικών έργων επί σκηνής, από τον Σεπτέμβριο του 2014 μέχρι και σήμερα. Μια ολόκληρη ομάδα νέων φωνών, παράλληλα με τις πιο «ώριμες», με καινούριους θεματικούς προσανατολισμούς ακούγεται στο κυπριακό θέατρο.

Επιπρόσθετα, μια νέα γενιά ηθοποιών, σκηνοθετών, σκηνογράφων, μουσικών, θεατρολόγων, φωτιστών, χορευτών και χορογράφων, μετά από σπουδές ή και επαγγελματική εμπειρία στο εξωτερικό, ήρθαν στην Κύπρο, με εφόδια τις γνώσεις, τους προβληματισμούς και την πείρα τους και κατάφεραν να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τους πιο «ώριμους» καλλιτέχνες της θεατρικής κοινότητας. Το αποτέλεσμα της πρόσμιξης αυτής πλούσιο σε εικόνες, αισθήσεις, πνεύμα ομαδικότητας και κυρίως αξιοζήλευτες παραστάσεις υψηλού αισθητικού και καλλιτεχνικού επιπέδου.

Είναι εμφανές ότι ο αριθμός των θεατρικών παραγωγών από τα θεατρικά σχήματα, από τις ολιγάριθμες θεατρικές ομάδες και τους μεμονωμένους καλλιτέχνες ατοµικά, αυξήθηκε. Κάθε θεατρική περίοδο παρουσιάζονται, κατά μέσο όρο, 70 με 80 επαγγελματικές θεατρικές παραγωγές -εκτός της παιδικής σκηνής- στην Κύπρο. Ένας αριθμός διόλου μικρός σε σχέση με το θεατρόφιλο κοινό της Κύπρου.

Σε σχέση όμως με την Ελλάδα το κράτος στην Κύπρο διαφύλαξε ως κόρη οφθαλμού τις χορηγίες -παρά τις μειώσεις- στα θέατρα και στους πολιτιστικούς φορείς, επιτρέποντας έτσι μια ανάσα στους ανθρώπους του θεάτρου και των παραστατικών τεχνών.