Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Αντώνης Διαμαντής πρίν αρκετά χρόνια πήρε την γενναία απόφαση να εγκαταλείψει την Αθήνα για να εγκατασταθεί μόνιμα στο Ηράκλειο της Κρήτης και να δημιουργήσει εκεί με τους συνεργάτες του έναν αυθεντικό πυρήνα έρευνας και εργασίας. Οι δράσεις του και η απήχηση της δουλειάς του σε Ελλάδα και εξωτερικό τον δικαιώνουν. Μιλήσαμε μαζί του με αφορμή το σεμινάριο δεξιοτεχνίας του Εουτζένιο Μπάρμπα στο Ηράκλειο αλλά και τη συμμετοχή του ΟΜΜΑ Στούντιο στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα CARAVAN NEXT και των εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν το τετραήμερο 1 με 4 Σεπτέμβρη.

Ένας σεμνός και διακριτικός καλλιτέχνης που λειτουργεί με χαμηλούς τόνους αλλά υψηλούς στόχους.

Πείτε μας λίγα λόγια για το Caravan Next και για τον ρόλο του θεάτρου ΌΜΜΑ στο πανευρωπαϊκό αυτό πρότζεκτ. 

Το «ΚΑΡΑΒΑΝΙ. Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ. Τροφοδοτώντας το μέλλον: Κινώντας την πόλη με την τέχνη» είναι ένα μεγάλης κλίμακας ευρωπαϊκό πρόγραμμα, διάρκειας 4 χρόνων, με βασικό οργανωτή το παγκοσμίου φήμης Θέατρο Odin από τη Δανία. Ξεκινά απ’ το σημείο, απ’ όπου το προηγούμενο ευρωπαϊκό πρόγραμμα («Καραβάνι. Καλλιτέχνες στο δρόμο») έληξε το 2014.

Επιλέχθηκε ανάμεσα σε 127 αιτήσεις, ως ένα από τα 16 μεγάλα ευρωπαϊκά προγράμματα συνεργασίας που θα πραγματοποιηθούν με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (του προγράμματος «Creative Europe»), στη διάρκεια 2015 – 2019. Στο πρόγραμμα αυτό εκτός από τον βασικό οργανωτή, το θέατρο Odin (Δανία), θα συνεργαστούν σε σύνολο 13 καλλιτεχνικοί οργανισμοί απ’ όλη την Ευρώπη (Ιταλία, Γαλλία, Εσθονία, Ολλανδία, Ισπανία, Ελλάδα, Πολωνία, Γερμανία, Σλοβακία, Τσεχία) και 30 τοπικοί συνεργάτες. Όλοι μαζί θα δημιουργήσουν σε 16 χώρες εντός Ε.Ε. και 5 χώρες εκτός Ε.Ε.

Επιστημονικός συνεργάτης του προγράμματος είναι το Πανεπιστήμιο του Τορίνο της Ιταλίας.

Το πρόγραμμα υλοποιείται με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών και της Πολιτισμικής Κρήτης Ν.Υόρκης και γίνεται υπό την αιγίδα του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου και του Δήμου Ηρακλείου. Το θέατρο Ομμα Στούντιο είναι ο επίσημος συνδιοργανωτής για το Ηράκλειο της Κρήτης στο Πρόγραμμα αυτό.

Για εσάς και τη δουλειά σας το θέατρο Οντίν υπήρξε πάντοτε ένα σημείο αναφοράς. Η έλευση του Μπάρμπα στην Ελλάδα, και μάλιστα σε μία πόλη μακριά από την πρωτεύουσα, είναι μια μεγάλη επιτυχία σας. Ποια είναι η αντίδραση του κόσμου; 

Καταρχήν να πω ότι η έλευση του Εουτζένι Μπάρμπα στο Ηράκλειο είναι αποτέλεσμα πολύχρονης σχέσης που έχουμε με το θέατρο Οντίν η οποία «ακουμπά» σε πολλά επίπεδα. Εκτός το εκπαιδευτικό, δηλαδή εκείνο της μαθητείας, αλλά και το καλλιτεχνικό - μιας και είχαμε την τύχη να παρουσιάσουμε δύο φορές παραστάσεις μας στο Οντίν - ή στο προσωπικό, τώρα έχουμε την τύχη μετά απο πρόταση του Εουτζένιο Μπάρμπα να συμμετέχουμε και στο Πρόγραμμα «Καραβάνι η συνέχεια» leader του οποίου είναι το θέατρο Οντίν.

Η συνειδητή «μετοίκηση» και εγκατάσταση του θεάτρου μας στη λεγόμενη περιφέρεια, όταν έγινε σε πολλούς φάνταζε παράξενη. Το 2000 που ήρθαμε στο Ηράκλειο η κοινωνία «ευημερούσε» και οι προοπτικές φαίνονταν ανοικτές. Προσωπικά όμως, από τότε είχα αισθανθεί ένα επερχόμενο αδιεέξοδο στα θεατρικά πράγματα και μαζί με τους συνεργάτες είπαμε να δοκιμάσουμε αλλού. Εδώ είχαμε την ευκαιρεία να διοργανώσουμε πράγματα και να δημιουργήσουμε άλλα που ποτέ δε θα μπορούσσαμε να τα κάνουμε στην Αθήνα, όντας ένα ανεξάρτητο θέατρο. Διοργανώσαμε στο Ηράκλειο Διεθνή Φεστιβάλ και συναντήσεις καλλιτεχνικές, καλέσαμε πολλούς δάσκαλους για σεμινάρια(Ρένα Μιρέτσκα, Μώντ Ρομπάρ, Ρομπέρτα Καρρέρι, Τόργκειρ Βέταλ, Ιζαμπέλα Ούμπεντα, Φερνάντο Μόντες, Πσέμεκ Βασιλκόβσκι, Ντομένικο Καστάδο, Πέρε Σαίς, Χιζάκο Μιούρα μεταξύ άλλων)παρουσιάσαμε επανειλημμένα δουλειά μας σε διεθνή Θεατρικά Φεστιβάλ του Εξωτερικου σε δύο εκ των οποίων βραβευτήκαμε (Φωνές της Ιστορίας, Βόλογκντα Ρωσία, Fajir Festival , Τεχεράνη, Ιράν) . Αυτή η μακρά πορεία με γνώμονα το θέατρο ουσίας αλλά και την καλλιτεχνική ανεξαρτησία, μας οδήγησε και μέχρι τη σημερινή «επιτυχία» της έλευσης του Εουτζένιο Μπάρμπα στο Ηράκλειο. Ξέρετε εμείς πιστεύουμε ότι η ζωντανή καλλιτεχνική αναταλλαγή και διάλογος, είναι ουσιώδεις παράμετροι στην καλλιτεχνική ζωή και κάνουμε ό,τι μπορούμε πρός αυτή την κατεύθυνση, Από την ανταπόκριση του κόσμου στο σεμινάριο δεξιοτεχνίας του Εουτζένιο Μπάρμπα, που είναι πολύ μεγάλη-δείγμα της «δίψας» για μάθηση- αισθανόμαστε ότι βαδίζουμε στον σωστό δρόμο.

Τι άλλο περιλαμβάνει το τετραήμερο φεστιβάλ στο Ηράκλειο; 

Οι εκδηλώσεις του Ευρωπαικού Προγράμματος «Καραβάνι η συνέχεια» έχουν τον τίτλο: «Ρίζες» και είναι βασισμένες σε μια δική μου ιδέα. Σε τέσσερεις ημέρες οι θεατές θα δούνε πως σήμερα οι κάτοικοι αυτού του νησιού με την αρχαιότερη ιστορία την Ευρώπη, οραματίζονται την Ευρώπη του Μέλλοντος. Το θέμα του Προγράμματος είναι το θέατρο στη κοινότητα. 33 Σύλλογοι, Κοινότητες, ομάδες αλλά και άτομα παίρνουν μέρος στις εκδηλώσεις αυτές από όλο το φάσμα της ανθρώπινης δημιουργίας και θα παρουσιάσουν την ιστορία της Κρήτης. Την πρώτη μέρα στο Λιμάνι του Ηρακλείου(1/9) θα παρουσιαστεί η «Μυθολογία της Κρήτης» με οδηγό και εμψυχώτρια τη Χορογράφο Γωγώ Πετραλή. Την δεύτερη (2/9) έξω απο την Εκκλησία του Αγ.Τίτου ο «Κρητικός Λόγος» με λογοτεχνικά αποσπάσματα από τον Όμηρο μέχρι σήμερα με οδηγό και εμψυχωτή εμένα. Την τρίτη μέρα(3/9) μέσα στο νέο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου που βρίσκεται κάτω απο τον τάφο του Καζαντζάκη  «Ο Προμηθέας» του Νίκου Καζαντζάκη με οδηγό και εμψυχωτή τον Χορογράφο Κωνσταντίνο Τσακιρέλλη, ενώ την τέταρτη μέρα(4\9) έχουμε την «Γιορτή της Κοινότητας» που ολοι οι συμμετέχοντες μαζί με το κοινό θα γιορτάσουν το κλείσιμο των εκδηλώσεων στο Κηποθέατρο Νίκος Καζαντζάκης του Ηρακλείου

Πιστεύετε ότι μπορείτε να γίνει μια επανεκκίνηση στη ζωή των πολιτών μέσα από την τέχνη; 

Ξέρετε αποφεύγω να μιλάω για τους άλλους γενικεύοντας. Μόνο επιδιώξεις εκφράζω...Στην περίπτωση του θεάτρου μας και όσων δουλεύουμε σε αυτό, ναι μας έχει επηρεάσει. Πολλές φορές βρεθήκαμε σε αυτό το σημείο που εύστοχα ονομάζεται «επανεκκίνηση», μιας και αυτό μας κράτησε και μας κρατά «εν ζωή». Εκείνη δηλαδή την κατάσταση συνεχούς ανανέωσης και επαναπροσδιορισμού. Νομίζω ότι πολλοί την θέλουν αλλά ψάχνουν τη δύναμη και το κουράγιο να την πραγματοποιήσουν. Θα πρότεινα να δημιουργήσουν συλλογικότητες και κινήσεις στη ζωή τους, να συμμετέχουν ενεργά σε αυτές, γιατί θα πάρουν μεγάλη δύναμη. Η Τέχνη βοηθά σε αυτό...

Αυτή ωστόσο δεν είναι η πρώτη φορά που το ΟΜΜΑ Στούντιο μετέχει σε ένα μεγάλο ευρωπαϊκό πρόγραμμα.

Είναι η δεύτερη φορά που συμμετέχουμε σε ανάλογο πολτιστικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 2005-2008 είμαστε συνεργάτες στο Ευρωπαικό Πρόγραμμα "Tracing Roads Across" (Διασχίζοντας τα Μονοπάτια που διασταυρώνονται) που είχε ως σκοπό την παρουσίαση της δουλειάς του Κέντρου Ερευνας του Γιέρζυ Γκροτόφσκι και του Τόμας Ρίτσαρντς. Για τον σκοπό αυτό φιλοξενήσαμε για 2 μήνες στο Ζαρό (Ν.Κρήτη) όλους τους συνεργάτες του Κέντρου που παρουσίασαν όλο το φάσμα της δουλειάς τους πάνω σε αυτό που ο Γκροτόφσκι ονόμασε «αντικειμενικό δράμα» με παραστάσεις, σεμινάρια, διαλέξεις και θεατές από όλο τον κόσμο. Τη δε δουλειά τους που την ονομάζουν"Action" την παρουσίασαν μέσα στο εκκλησάκι της Παναγίας, λίγο έξω από το Ζαρό.

Είστε ένας ηθοποιός που έφυγε από την Αθήνα σε μια στιγμή που η καριέρα του πήγαινε καλά. Έχετε μετανιώσει για την επιλογή σας αυτή; Τι ήταν αυτό που λειτούργησε ευνοϊκά και πια είναι τα αντικειμενικά προβλήματα;

Ενστικτωδώς έφυγα απο την Αθήνα. Αν και πέρασα όλη μου την μέχρι τοτε ζωή εκεί. Στην αρχή ήταν δύσκολα, αλλά γνώρισα στην Κρήτη αξιόλογους ανθρώπους και καλλιτέχνες και κατάλαβα πολλά πράγματα.Εδώ απέκτησα οικογένεια και παιδιά που χωρίς αυτά, την γυναίκα μου και συνεργάτη μου Ειρήνη Κουτσάκη, τίποτα δεν θα ήταν εφικτό. Δημιούργησα σχέσεις, δέθηκα με το νησί και τους ανθρώπους του. Με την πανέμορφη φύση του, την ενέργειά του. Εδώ οι εποχές είναι διαφορετικές, και επηρεάζουν την ψυχοσύνθεση των ανθρώπων. Όχι δεν το μετάνοιωσα. Άλλωστε είμαι ακόμα εδώ... Λειτούργησε ευνοικά ως πρός την αναπόφευκτη απομόνωση και τη συγκέντρωση στο αντικείμενο της δουλειάς αλλά και της απομάκρυνσής μου απο την οχλοβοή της Αθήνας. Η έλλειψη μέσων,  η χειροποίητη δουλειά που απαιτείται για να φτιάξεις μια παράσταση αλλά και να βρείς και να συνεργαστείς με ανθρώπους, καλύπτεται απο την σταθερότητα των ανθρωπίνων σχέσεων και της συγκέντρωσης στη δουλειά και το μη ανώφελο ξόδεμα. Βέβαια, μετά από τόσα χρόνια παλιοί φίλοι και συνεργάτες συνεχίζουν και μου τονίζουν το πόσο καλά έκανα και έφυγα... Όμως εκεί είναι και το στοίχημα..να ακολουθείς την καρδιά και όχι το μυαλό..

Ποιοι είναι οι στόχοι της ομάδας σας αλλά και οι δικοί σας προσωπικοί για το μέλλον;

Απλά να συνεχίσουμε να κάνουμε θέατρο με την ίδια ανεξαρτησία, να συνεχίσουμε να μαθαίνουμε και να συνεργαζόμαστε, να συναντάμε συχνά ανα το κόσμο αυτούς που αγαπάμε και μας αγαπούν, να γνωρίζουμε ανθρώπους και μέρη άλλα, να ευχαριστιόμαστε την Κρήτη και τους ανθρώπου της, να μεγαλώσουμε με αξιοπρέπεια αλλα και έντιμο αγώνα τα παιδιά μας, να δίνουμε ότι μπορούμε καλό σε αυτή την κοινωνία που ζούμε, και να ευχόμαστε κάθε μέρα για το καλό όλων προσπαθώντας ενεργά για το καλύτερο. Προσωπικά θα ήθελα να ασχοληθώ επί σκηνής με κείμενα που αγαπώ, με την Τραγωδία, και να συνεχίσω τη μελέτη -έρευνα που κάνω εδώ και κάποια χρόνια με θέμα τη σχέση Τελετουργίας και Θεάτρου που ξεκίνησε με τη παρουσίαση του Αγαμέμνονα του Αισχύλου, μετά με την Γυναίκα της Ζάκυθος του Διονυσίου Σολωμού και τώρα συνεχίζεται με την Ασκητική του Νίκου Καζαντζάκη, απόσπασμα της οποίας θα παρουσιάσουμε στο τέλος του σεμιναρίου δεξιοτεχνίας του Εουτζένιο Μπάρμπα. Ίσως κάποια στιγμή τα μέχρι τώρα αποτελέσματα αυτής της έρευνας αποτυπωθούν και σε ένα βιβλίο. Τέλος, δύο στόχοι που θα ήθελα να πραγματοποιήσω είναι η δημιουργία -επιτέλους -μιας Ανώτερης Δραματικής Σχολής στο Ηράκλειο αλλά και τη δημιουργία, εδώ στη Κρήτη, ενός μεγάλου Διεθνούς Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος με τη συμμετοχή καλλιτεχνών από όλο το κόσμο και την έντονη παρουσία του εκπαιδευτικού στοιχείου.

ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΤΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ CARAVAN NEXT

- Nordisk Teaterlaboratorium - Odin Teatret (Odin Teatret) - Δανία

- Università degli Studi di Torino, Dip. di Studi Umanistici (Unito - SCT Centre) - Ιταλία

- Centro de Arte y Producciones Teatrales SL (TNT Theatre) - Ισπανία

- Stowarzyszenie Edukacyino - Spoleczno - Kulturarne Teatr Brama (Brama Theatre) - Πολωνία

- ZID Theatre (ZID Theatre) – Ολλανδία

- Truc spherique (TRUC) - Σλοβακία

- Bürgerstiftung Rohrmeisterei Schwerte (Rohrmeisterei) - Γερμανία

- Farm in Cave (Farm in Cave) – Τσεχία

- Omma Studio Private Non Profit Company (OMMA STUDIO) - Ελλάδα

- Association des Agences de la Democratie Locale (ALDA) - Γαλλία

- Kulturno Izobrazevalno Drustvo Kibla (Kibla) - Σλοβενία

- Società Consortile per Azioni OGR-CRT (OGR – CRT) – Ιταλία

- Technical University Of Crete (University of Crete) – Ελλάδα