Η Ελεάνα Γεωργούλη είναι μια νέα ηθοποιός που μας συστήθηκε μέσα από την Ομάδα Σημείο Μηδέν, της οποίας είναι ιδρυτικό μέλος, και γρήγορα διακρίθηκε σε μια δυναμική πορεία που συνεχίζει με ξέφρενους ρυθμούς.

Ξεκίνησες με κάτι πολύ φορμαλιστικό, ως μέλος της ομάδας «Σημείο Μηδέν». Σε εγκλώβιζε η φόρμα; Σε απελευθέρωνε; Πίστευες ποτέ ότι θα βγεις από αυτό και θα δοκιμάσεις κάτι άλλο;

Πράγματι η αφετηρία μου ήταν με την ομάδα «Σημείο Μηδέν» και με τον Σάββα Στρούμπο, και πράγματι ήμουν στην ομάδα πολλά χρόνια. 8 - 9 χρόνια. Αποκλειστικά. Επειδή από μικρή με γοήτευαν τα μεγάλα κείμενα και ιδιαίτερα η λογοτεχνία, υπήρχε πάντα η αίσθηση και η γοητεία μέσα μου, απέναντι σε μεγάλους ρόλους και μεγάλα κείμενα. Το κομμάτι που δουλεύεται πάρα πολύ επίμονα πάνω στη φόρμα και ο τρόπος που δουλεύαμε και στο «Σημείο 0», μπορεί, φαινομενικά, το έξω να είναι έντονα εικονοκλαστικό και να δημιουργεί ένα πολύ ισχυρό στίγμα, αλλά ταυτόχρονα είναι τέτοιο το training και τέτοια η διεργασία των προβών που δημιουργεί φοβερό εσωτερικό χώρο. Οπότε, αυτή η φόρμα, μπορούμε να πούμε ότι, σε επίπεδο αισθητικής, μπορεί να δουλευτεί στο 100% αλλά ταυτόχρονα μπορεί να παραμείνει η εσωτερική ζωή, ενός τέτοιου μεγέθους, του αρχέτυπου και το εξωτερικό να μειωθεί σε ένα ποσοστό της τάξης του 50 ή ακόμα και του 5%. Δηλαδή εξωτερικά να υπάρχει μία καθ’ όλα ρεαλιστική όψη, αισθητική, ενώ εσωτερικά να κρατιέται το μέγεθος που έχει δημιουργήσει η φόρμα. Με αυτή την έννοια εγώ αισθάνομαι τη φόρμα περισσότερο σαν μοντάζ που ενσωματώνεται στην ερμηνεία παρά σαν κάτι αυτόνομο που σε εγκλωβίζει. Νιώθω ότι με έχει βοηθήσει απίστευτα το ότι έχω κληθεί να αντιμετωπίσω αρχετυπικές μορφές και μεγάλα σχήματα ψυχοσωματικά. Το θεωρώ μεγάλη παιδεία για την ακινησία, ή για το πιο στοιχειακό κομμάτι της ερμηνείας ενός ρόλου.

Σε αυτό το πλαίσιο και έχοντας ξεκινήσει φορμαλιστικά, έχεις κάποια μέθοδο που δουλεύεις; Έχεις κάποια σειρά πράξεων; Μια διαδικασία που εφαρμόζεις σε κάθε δουλειά;

Ναι. Υπάρχει αυτό και έχει διαμορφωθεί μέσα από τα χρόνια. Πιστεύω πάρα πολύ ότι πρέπει να είμαστε ανοιχτοί στην ενέργεια της κάθε συνεργασίας, με την έννοια ότι δεν μπορεί κάθε φορά να δουλεύεις σε κάποιο πλαίσιο το οποίο είναι αμετακίνητο ή ανεπηρέαστο. Υπάρχει, λοιπόν, μια προσωπική ρουτίνα που πάντα εφαρμόζω, και πριν την παράσταση αλλά και σα συνθήκη, μέσα από την οποία εγώ ερευνώ τον κάθε ρόλο, και από εκεί και πέρα το προσαρμόζω φυσικά και στο πλαίσιο. Η ρουτίνα αυτή έχει να κάνει με ένα πάρα πολύ συγκεκριμένο training το οποίο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αναπνοή, σε συγκεκριμένες αναπνευστικές ασκήσεις που είναι σε μεγάλο βαθμό παρμένες και από την πρακτική της γιόγκα, που με έναν τρόπο ανοίγουν τον εσωτερικό χώρο και ζεσταίνουν πάρα πολύ την αναπνευστική οδό και τους αναπνευστικούς μυς ώστε να έχεις αντοχή και δύναμη. Δουλεύω συγκεκριμένες σωματικές ασκήσεις που απελευθερώνουν την ενέργεια στο σώμα και, ταυτόχρονα, βοηθούν την κυκλοφορία της ενέργειας σε ολόκληρο το σώμα και με έναν τρόπο με τοποθετούν και με συγκεντρώνουν για την παράσταση. Κι έπειτα αρχίζω και δουλεύω σε μικρούς αυτοσχεδιασμούς ή σε μικρά αυτοσχεδιαστικά μοτίβα κίνησης τις ποιότητες που με ένα τρόπο θα με εισάγουν στον χαρακτήρα που δουλεύω κάθε φορά. Αν, για παράδειγμα, είναι κάτι ποιο ανάλαφρο ή πιο αέρινο δουλεύω κίνηση που μπορεί να έχει να  κάνει με αυτή την ποιότητα έτσι ώστε η φωνή να βγαίνει μέσα από αυτά τα κανάλια, ή αν είναι κάτι πιο βαρύ, γειωμένο, δουλεύω ελεύθερα μοτίβα κίνησης που μπορεί να με γειώσουν, να κατεβάσουν την  φωνή και να με φέρουν σε μια μεγαλύτερη γείωση. Αυτό είναι το κομμάτι της ρουτίνας του πριν, και γενικώς θεωρώ ότι δυσκολεύομαι πάρα πολύ να μπω σε οποιαδήποτε δραματουργία, ρόλο, εάν ταυτόχρονα δεν εργάζομαι στην φωνή και στο σώμα. Οπότε πάντα προσπαθώ όπου και να βρίσκομαι να δουλεύω σταθερά σε αυτό το επίπεδο. Και την ίδια στιγμή, έχω πολύ μεγάλη ανάγκη να αναζητήσω υλικά και έμπνευση και από κομμάτια που διασυνδέονται και με άλλες τέχνες. Δηλαδή με βοηθάει πάρα πολύ να παρακολουθώ δουλειές στο σύγχρονο χορό. Ή μπορεί να παρατηρήσω καινούριους δημιουργούς. Με βοηθάει πάντα να ανατρέχω σε δουλειές μεγάλων δημιουργών. Μου δίνει μεγάλη έμπνευση. Μπορεί να παρακολουθήσω παραστάσεις του Giorgio Strehler, μέχρι του Γκροτόφσκι, της Πίνα Μπαόυς ή του Κάζο Όνο από το Butoh. Οπότε με έναν τρόπο πάντα υπάρχει ένα κοίταγμα προς τα έξω για να φρεσκαριστεί και η ιδέα και η αντίληψη και να είσαι έτοιμος να χωρέσεις καινούρια πράγματα.

Τι σημαίνει το σώμα του ηθοποιού; Πόσο σημαντικό είναι; Είναι ένα σώμα γυμνασμένο και γραμμωμένο ή είναι κάτι άλλο;

Εγώ αισθάνομαι ότι σώμα μόνο του δεν υπάρχει. Πιστεύω πάρα πολύ σε αυτό που λέμε σώμα – νου. Ή στα αγγλικά αν θέλεις, body mind. Το λέω γιατί είναι πολύ ακριβής όρος. Και επειδή μου αρέσει πάρα πολύ αυτό το παράδειγμα και το φέρνω πολύ συχνά, είναι ένα παράδειγμα του Όσο, ο οποίος περιγράφει το μεθύσι. Λέει όταν μεθάμε τι ακριβώς συμβαίνει; Πίνουμε κάτι, το οποίο επηρεάζει την κίνηση, η κίνηση αρχίζει και επηρεάζει την αναπνοή, η αναπνοή αρχίζει και επηρεάζει τα συναισθήματα και τα συναισθήματα αρχίζουν και επηρεάζουν την σκέψη και την διάνοια. Οπότε όταν μεθάς είναι μια μεθυσμένη κίνηση, μια μεθυσμένη αναπνοή, ένα μεθυσμένο συναίσθημα και ένας μεθυσμένος λόγος. Με αυτή την έννοια δεν αισθάνομαι ότι πρέπει να μιλήσουμε για ένα σώμα αυτόνομο αλλά ότι είναι μια συνολική ύπαρξη και μία συνολική οντότητα. Όσο μεγαλύτερη η σύνδεση στις υποστάσεις αυτές, τις διαφορετικές του σώματος – νου, τόσο περισσότερο βαθαίνει η ερμηνεία. Αλλά με έναν τρόπο αισθάνομαι πως το σώμα, το φυσικό σώμα, τα χέρια, τα πόδια, το κέντρο είναι η πιο χονδροειδής μορφή και σιγά σιγά περνάμε στην διάνοια που είναι ο νους, που είναι αόρατη. Αλλά θεωρώ ότι ο ηθοποιός είναι όλο αυτό. Τώρα ως προς την κατάσταση του φυσικού σώματος, αισθάνομαι πως είναι πολύ σημαντικό να είναι ακονισμένο και έξυπνο και ευφυές. Θεωρώ ότι η γράμμωση ή η μυϊκή σπιρτάδα ή το να είναι στεγνό ένα σώμα καλοδεχούμενο αλλά σε καμία περίπτωση αναγκαίο. Δηλαδή, σίγουρα ένα πιο ελαφρύ, ένα πιο στεγνό σώμα δίνει μεγαλύτερη εκρηκτικότητα, μεγαλύτερη ταχύτητα αλλά ταυτόχρονα δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτοσκοπός. Αρκεί το σώμα να έχει αντανακλαστικά και να δουλεύει εσωτερικά με γρηγοράδα και ευφυΐα. Οπότε δεν πιστεύω ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρότυπο φυσικού σώματος. Αλλά ότι απεναντίας είναι η εσωτερική δουλειά  που αντανακλάται σε αυτό.

Όσον αφορά την αναπνοή, μέσα και από  την ενασχόλησή σου με την γιόγκα, «αναπνέουν» σήμερα οι ηθοποιοί στο ελληνικό θέατρο;

Θεωρώ ότι υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη παρεξήγηση όσον αφορά το βίωμα και την εκπαίδευση της αναπνοής. Χωρίς να θέλω να γενικεύω και να γενικολογώ, όταν βλέπουμε μια καλή και μια μεστή ερμηνεία συντελείται όλη μέσα από την αναπνοή, είτε εκούσια, είτε ακούσια,  από τον ερμηνευτή, και όποτε βλέπουμε ερμηνείες ή άκαμπτες ή σκληρές ή σφιγμένες ή αγείωτες είναι δυσλειτουργική και προβληματική σε σχέση με την αναπνοή. Η αναπνοή  στην πραγματικότητα είναι κυκλοφορία της ενέργειας. Οπότε όταν κυκλοφορεί η ενέργεια και επικοινωνείται και ακτινοβολεί, σίγουρα είναι καλή σχέση ακόμα και αν είναι μη τεχνική. Ακόμα κι αν είναι τελείως οργανική, εμπειρική. Αισθάνομαι πως σε μεγάλο βαθμό είμαστε δέσμιοι των παρεξηγήσεων που υπάρχουν γύρω από την σχέση με την αναπνοή. Ταυτόχρονα αισθάνομαι πως η αναπνοή είναι κάτι το τελείως οργανικό το οποίο δεν θέλει και πολύ σκέψη, οπότε ένας ευφυής ηθοποιός, με έναν τρόπο αρχίζει και κωδικοποιεί τον τρόπο που δουλεύει  με την αναπνοή και με την σχέση του ήχου και του αέρα. Όσοι είχαμε την τύχη να δουλέψουμε πιο συγκροτημένα με το πώς αποκτά πρόσβαση κανείς σε αυτό το εργαλείο  μπορούμε να το δουλέψουμε και πιο συνειδητά. Οπότε είναι μία προίκα. Αλλά είναι και η αναπνοή κάτι που σε καθοδηγεί και από μόνο του. Στο πώς να κωδικοποιηθεί. Υπάρχει πάντως πρόβλημα. Το βλέπουμε νομίζω. Υπάρχει δυσλειτουργία. Πολλές φορές βλέπουμε έλλειψη λειτουργικότητας, σφιγμένη ενέργεια, σκληρή.

Σαν νέα ηθοποιός σε αυτό τον χώρο πώς τοποθετείς τον εαυτό σου στο ετερόκλιτο σύνολο που λέγεται θέατρο;

Το τοπίο είναι πάρα πολύ ετερόκλιτο και ιδιαίτερα πολυφωνικό. Σαν θεατής – ηθοποιός το απολαμβάνω ιδιαίτερα. Σαν ηθοποιός αισθάνομαι ότι πρέπει να είμαι  πολύ προσεκτική στις επιλογές και στις συνεργασίες που κάνω. Και απ’ όταν με έναν τρόπο μπήκε μία άνω τελεία στην συνεργασία μου με την ομάδα και άρχισα να εξερευνώ κι άλλες συνεργασίες, το είχα αυτό κατά νου. Όταν δοκίμασα πράγματα που ήταν ξένα από μένα είδα πως μου ήταν  πολύ δύσκολο να λειτουργήσω. Οπότε αυτό το κρατάω σαν μάθημα. Αισθάνομαι ότι καλώς ή κακώς δεν  είμαστε όλοι για όλα και ότι είναι πολύ  σώφρον κάποιος να καταλαβαίνει  σε ποιο πλαίσιο μπορεί να υπάρξει δημιουργικός. Εμένα το πλαίσιο που μπορώ να αισθανθώ δημιουργική είναι συγκεκριμένο. Οπότε μπορεί σαν θεατής να απολαμβάνω μια πλειοψηφία πλαισίων αλλά σαν ηθοποιός η τοποθέτησή μου είναι πιο στοχευμένη. Για παράδειγμα, το κομμάτι της εργασίας πάνω στην έρευνα και στην πορεία προς ένα ρόλο, με την πολύ ενεργό μου συμμετοχή στην δραματουργία της παράστασης, την συνολικότερη αντίληψη ότι βρίσκομαι σε θέση συνδημιουργού και τα πράγματα φιλτράρονται και μέσα από εμένα και την αλληλεπίδρασή μου με τους συναδέλφους μου, ή και τον σκηνοθέτη μου, είναι πολύ ζωτικό στοιχείο για να υπάρξω. Οπότε για να ολοκληρώσω, δεν με αφορά τόσο η αισθητική, δεν θεωρώ ότι υπάρχουν αισθητικοί περιορισμοί στο πού θα μπορούσα να βρεθώ, αλλά σίγουρα θεωρώ  ότι υπάρχουν τεράστιοι περιορισμοί στο πλαίσιο της συνεργασίας και ως προς τα καθήκοντα και την μέθοδο εργασίας που ακολουθείται. Πιστεύω πολύ στην οριζοντιότητα της δημιουργίας με έναν τρόπο. Χωρίς να καταργεί αυτό την πρωτοβουλία και τον ρόλο του σκηνοθέτη. Επ’ ουδενί. Αλλά πιστεύω στον ηθοποιό  δημιουργό και όχι στον ηθοποιό εκτελεστικό όργανο.

Ποια είναι η σχέση μου με τους σκηνοθέτες; Έχει κάποια σημασία το να γνωρίζεις έναν σκηνοθέτη και εκτός δουλειάς;

Δεν πιστεύω στην προσωπική σχέση, με την έννοια ότι δεν εμπλέκεται στην δουλειά. Αυτό στο οποίο πιστεύω είναι με έναν τρόπο  η ουσιαστική γνωριμία με τον άλλον. Κάποιες φορές μπορεί να συναντήσουμε κάποιον για μία φορά και παρ’όλα αυτά να αισθανθούμε  ότι υπάρχει μια βαθύτερη γνωριμία, γιατί αμέσως το βλέμμα, το λεξιλόγιο, η σωματική ενέργεια, τα σημεία επαφής τα λεκτικά, στην λεκτική επικοινωνία, δημιουργούν την αίσθηση μιας οικειότητας, εκφραστικής, ιδεολογικής, ηθικής. Οπότε αισθάνομαι το να υπάρχει με έναν τρόπο μια βασική συμφωνία και μια εγγύτητα σε αυτά τα επίπεδα είναι σημαντικό. Όχι εγγύτητα στις ποιότητες. Μπορεί, για παράδειγμα, ο σκηνοθέτης να είναι πολύ συγκεντρωτικός, πολύ αυστηρός, πολύ σκληρός. Όλα αυτά είναι καλοδεχούμενα, αλλά αισθάνομαι ότι είναι πολύ σημαντικό να νιώθεις ότι υπάρχουν κομμάτια του άλλου που είτε θαυμάζεις, είτε είναι κοντινά σε εσένα, ώστε να μπορεί να προχωρήσει η συνεργασία.

Πώς σε φαντάζεσαι σε 30 χρόνια ως ηθοποιό; Θα έχουν αλλάξει αυτά που σκέφτεσαι και πιστεύεις τώρα; Θα έχουν απλωθεί; Θα έχουν εμποτιστεί και με άλλα;

Με φαντάζομαι αρκετά σταθερή σε κάποια κομμάτια τα οποία έχουν να κάνουν με την δική μου εσωτερική τοποθέτηση. Δηλαδή δεν μπορώ να με φανταστώ να μην απολαμβάνω μια βαθειά ερευνητική διαδικασία, να μην απολαμβάνω, μία ψυχοσωματική δουλειά, ένα training που θα με αγκαζάρει συνολικά. Όλα τα εκφραστικά μου μέσα. Ταυτόχρονα ελπίζω βαθειά να έχω την δυνατότητα να συναντηθώ με πολλούς ανθρώπους και με πολύ ετερόκλιτο υλικό  ως προς την αισθητική έκφραση και ως προς την εργαλειοθήκη. Θεωρώ ότι έχει φοβερό ενδιαφέρον να ταξιδεύεις κρατώντας βασικά στοιχεία από πειθαρχεία  σε πειθαρχεία, από αισθητική σε αισθητική.  Οπότε θα ήθελα χωρίς να προδώσω τις αγάπες μου, να έχω να τα ερευνήσω σε απίστευτη ποικιλία μέσα από συναντήσεις με ανθρώπους.

Υπάρχει στον θεατρικό χώρο σεξουαλική παρενόχληση;

Εγώ θεωρώ ότι στην ελληνική κοινωνία υπάρχει βαθειά ριζωμένος και ο σεξισμός, και ο φαλλοκρατισμός και η παρενόχληση. Στο κομμάτι του θεάτρου συγκεκριμένα, και για να μιλήσω στα πλαίσια στα οποία εγώ έχω βρεθεί, δεν έχω βιώσει σε προσωπικό επίπεδο σεξουαλική παρενόχληση. Έχω βιώσει επίμονο φλερτ, έχω βιώσει ένα μαρκάρισμα, ένα πολύ σκληρό pressing με σεξουαλικά αστεία, σχόλια κλπ, αλλά παρενόχληση δεν έχω βιώσει. Θεωρώ ότι η γραμμή της σεξουαλικής παρενόχλησης είναι πολύ λεπτή και πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν καταγγέλλουμε κάτι προς τα έξω. Θεωρώ ότι υπάρχουν αυτά τα κομμάτια, καμία σχέση με το παρελθόν βέβαια. Πιστεύω ότι έχουμε μετακινηθεί σε ένα άλλο επίπεδο, ότι είναι πιο συναδελφικές οι σχέσεις, ότι τα δύο φύλλα έχουν μάθει να συνυπάρχουν με πιο όμορφο και πιο γόνιμο τρόπο, ότι αυτός ο απίστευτος διαχωρισμός και πανσεξουαλισμός που υπήρχε τα παλιότερα χρόνια, έχει σε μεγάλο βαθμό αμβλυνθεί αλλά όμως υπάρχει, και είναι θλιβερό το γεγονός ότι υπάρχει. Αισθάνομαι απλώς ότι σε μεγάλο βαθμό πέρα από την σεξουαλική παρενόχληση τίθεται τελικά στο θέατρο ένα ζήτημα εξουσίας. Θεωρώ, δηλαδή, ότι το ζήτημα τελικά είναι ζήτημα εξουσίας και όχι παρενόχλησης. Και όταν λέω εξουσία, είναι μια μορφή εξουσίας να έχεις 8 ή 10 ή 15 ηθοποιούς στην διάθεσή σου και να έχεις τις μπαγκέτες, την διαχείριση του ψυχισμού τους. Αυτό, λοιπόν, που παρατηρώ είναι ότι πολύ συχνά αναπτύσσονται κακοποιητικές συμπεριφορές που θεωρούν ότι έχουν το δικαίωμα να παίξουν με τον ψυχισμό, να παίξουν με συσχετισμούς, να ασκήσουν πίεση σε πολλά επίπεδα, και να εκβιάσουν υλικά τα οποία θεωρούν ότι είναι σχετικά με την δουλειά, μέσα από προσωπική πίεση άλλου τύπου. Οπότε αυτό που αισθάνομαι ότι υπάρχει κατά κόρον, είναι φοβερή αμηχανία σε σχέση με τις θέσεις εξουσίας, η οποία συχνά αντανακλάται ή στον σεξισμό ή στην παρενόχληση. Μου έχει τύχει πολύ συχνά να το δω από άντρα σε άντρα. Ή μου έχει τύχει να δω άντρα να παρενοχλεί γυναίκα για να προσβάλει τον σύντροφό της ο οποίος τυχαίνει να βρίσκεται στην ίδια πρόβα. Όχι για την ίδια την γυναίκα. Δηλαδή  με έναν τρόπο να εκβιάζει ένα ζευγάρι, στοχεύοντας με έναν τρόπο την γυναίκα, για να στοχεύσει τον άντρα. Το έχω βιώσει και με τα δύο φύλα και θα ήταν άδικο να πω ότι το έχω βιώσει μόνο με γυναίκα. Και είναι πολύ άγριο όταν συμβαίνει και από τις δύο πλευρές.

Μιλώντας όμως στατιστικά, οι περισσότεροι σκηνοθέτες παραγωγοί κλπ, είναι άντρες. Στατιστικά νικάνε. Με αυτή την έννοια δηλαδή...

«Ναι, είναι ανδροκρατούμενος ο χώρος. Απλώς επειδή μου αρέσει να είμαι δίκαιη  και το έχω βιώσει σαν μάρτυρας προς πάσα φύση. Από την δραματική σχολή,  μέχρι συμμετέχοντας σε σεμινάρια ή σαν ηθοποιός σε θιάσους. Υπάρχει. Αλλά θεωρώ ότι συνδέεται με την εξουσία.» 

Τι αίσθηση στου δημιουργεί η σκηνή; Το πρωταρχικό σου αίσθημα.

Αισθάνομαι φοβερά έντονα την αίσθηση του καθήκοντος, της ευθύνης. Γι’ αυτό άλλωστε με δυσκολεύει το να είναι εντελώς ελεύθερο το πλαίσιο της διαδικασίας. Για εμένα είναι πολύ σημαντικό το γιατί είμαι πάνω στην σκηνή. Μαζί με ποιους, μέσα από ποιο κείμενο, από ποιο ρόλο. Αισθάνομαι ότι είναι πολύ μεγάλο το καθήκον μου επί σκηνής, και επειδή θεωρώ ότι οι ζωές μας καταδυναστεύονται από διάφορους ρήτορες και διάφορους διασκεδαστές σε κάθε επίπεδο, αισθάνομαι ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει  ευθύνη όταν είσαι στην σκηνή. Γιατί η σκηνή είναι δημόσιος λόγος. Είναι δημόσια χειρονομία. Οπότε νιώθω ότι η επίγνωση της ευθύνης να αρθρώνεις δημόσιο λόγο και να αρθρώνεις δημόσια χειρονομία είναι πολύ λεπτή.

Ανέλυσέ μας περισσότερο τι σημαίνει για εσένα έρευνα. Πώς φτάνεις στον ρόλο;

Κάθε φορά που μου ανατίθεται ένας ρόλος, με πιάνει στην αρχή φοβερός τρόμος και νιώθω ότι είμαι πάρα πολύ  λίγη. Οπότε με το που ξεκινήσω και μπω σε μία πρόβα, αρχίζω και παθαίνω κρίση  λιγότητας, μικρότητας και μου δημιουργείται φοβερή ανάγκη να αρχίσω να βγαίνω έξω από αυτή την μικρότητα. Οπότε τα δύο πράγματα σίγουρα που θα κάνω είναι ότι θα πλακωθώ στην  σωματική άσκηση, είτε γιόγκα, είτε χορό. Μου δημιουργείται αμέσως  η ανάγκη να βυθιστώ σε μια κατάσταση σωματικής άσκησης η οποία θα με βγάλει πέρα από τα οικεία μου όρια, και ταυτόχρονα πολύ μεγάλη επιθυμία να κατορθώσω το ίδιο και σε επίπεδο αναπνοής και φωνής. Οπότε πάλι την περίοδο που μπαίνω και ξεκινάω να δουλεύω έναν ρόλο, ή θα αφιερώνω πολύ χρόνο στο σπίτι μου μόνη με την φωνή μου, ή θα αναζητήσω ένα πολύ αγαπημένο φίλο που έχω δάσκαλο του τραγουδιού, τον Γιάννη. Το έχω πολύ μεγάλη  ανάγκη αυτό. Ξεκινάει με το ότι είσαι λίγη, ξεκίνα να μεγαλώσεις.  Και πάω κατευθείαν να χορέψω και να τραγουδήσω. Με βοηθάει απίστευτα. Από εκεί και έπειτα ξεκινάει ένας καταιγισμός αναγνωσμάτων που αισθάνομαι ότι με φέρνουν κοντά στο επίπεδο του χαρακτήρα και του έργου. Όχι με την έννοια τόσο της ψυχολογικής κατανόησης, όσο περισσότερο των εικόνων. Με βοηθάει φοβερά να έχω την αίσθηση της τεξτούρας, των υλικών.  Πώς είναι το χώμα, πώς είναι οι τοίχοι, πώς είναι τα χρώματα, η παλέτα, τα υφάσματα, ώστε να καταλάβω τα υλικά που αγκαλιάζουν ένα ρόλο. Με βοηθάει, επίσης, φοβερά, η αίσθηση  του να φαντασιώνομαι και να οραματίζομαι και να εικονοποιώ αυτή την φιγούρα και τα ρούχα της. Οπότε αρχίζει μια διαδικασία που με απασχολεί πολύ το κοστούμι, να μπορέσω να βγω από εμένα, και από το πόσο λίγη είμαι, να καταλάβω, ας πούμε, πώς περπατάει, πώς κινείται. Να συνθέσω αυτό το τοπίο που αισθάνομαι πως υπάρχει, πού οδηγούμαι.  Το οποίο μπορεί να είναι ένα κομματάκι, μπορεί να είναι η κίνηση του βλεφάρου σε μια ταινία, μπορεί να είναι ένα φουστάνι, η κίνηση ενός πουκαμίσου πάνω σε ένα γυναικείο κορμί από μια ταινία, μπορεί να είναι ένας πίνακας ζωγραφικής και ένα βαθύ χρώμα. Μπορεί να είναι οτιδήποτε. Έχω πολύ ανάγκη να βρεθώ στο τοπίο και στις υφές και στα χρώματα. Αυτό είναι η προσωπική μου διαδικασία. Και από εκεί και έπειτα να καταλάβω και το όραμα του σκηνοθέτη και των συναδέλφων και  να προσπαθήσω να μπω σε αυτό τον  ρυθμό. Οπότε αν ο σκηνοθέτης και οι συνάδελφοι  φέρουν συγκεκριμένα υλικά κάθομαι, και σαν μαμούνι ψάχνω να δω κι αυτό τι είναι. Να  το κάνω πλαστελίνη όλο μαζί.

Σου μένουν οι ρόλοι ή τους κάνεις και φεύγεις; Μετά από τόση έρευνα σου μένει και κάτι;

Σου μένουν λέει; Νιώθω σαν την βασιλόπιτα  που κόβεις τα κομμάτια και λες αυτό είναι του σπιτιού, αυτό είναι του πατέρα κλπ (γέλια). Δηλαδή, αισθάνομαι  ότι σου μένουν σε φοβερό βαθμό, ενσωματώνεις από προσωπικότητες που ξαφνικά κρατάς το ποτήρι, ή τραβάς την καρέκλα με ένα συγκεκριμένο τρόπο, σου μένει το τέμπο και ο ρυθμός ενός ρόλου. Αν έχεις εσωτερική  ταχύτητα, αν είναι όλα αργά και απλωμένα, σου μένει φοβερά η εσωτερική ταχύτητα. Οι εντάσεις και τα χαλαρώματα του ρόλου, οι αναπνοές, τα σχεδιάσματα, τα γυρίσματα του κεφαλιού, βλέμματα, εκφράσεις. Πολύ συχνά μπορεί  φράσεις και λέξεις να ξεγλιστράν ξανά και ξανά. Και πολλές φορές σου μένουν και όνειρα. Δηλαδή εγώ πάντα σε ένα σημείο,  ανάλογα στην φάση που βρισκόμαστε στην πρόβα, βλέπω όνειρα του «τρελού». Μήδεια, Τέκμησσα, Ντεμπισόν, Μαρία Βόυτσεκ κλπ. Φεύγεις. Ανοίγει ένας κόσμος ο οποίος, αισθάνομαι ότι δεν είναι ακριβώς δικό σου, δηλαδή αισθάνομαι ότι ο ηθοποιός είναι ένα μέντιουμ. Σαν να έρχεται το ίδιο το θέατρο να σου πει ότι, φίλε δεν είσαι, ποιο εγώ; Πάρε λίγο από αυτό, πάρε από εκείνο. Και σε μεγάλο βαθμό  πιστεύω ότι τα μεγάλα κείμενα και τα μεγάλα έργα βασίζονται σε αρχέτυπα. Και το αρχέτυπο το κουβαλάμε όλοι μέσα μας. Σε πολλές εκδοχές. Οπότε νομίζω ότι όταν κάτι αναδύεται ξανά και ξανά έχει να κάνει με κάτι το οποίο έχει συλλογική μνήμη και προϊστορική μνήμη.

Τι σχέση έχεις με το καμαρίνι;

Το καμαρίνι το παίρνω σαν τον χώρο που βρίσκονται οι ηθοποιοί πριν την παράσταση και προετοιμάζονται. Τώρα αυτό μπορεί να είναι μια κουρτίνα σε χαλίκια σε ένα υπαίθριο θέατρο, μπορεί να είναι και σε κάποιον θεσμό σε απόλυτη χλιδή. Το αντιλαμβάνομαι σαν χώρο εσωτερικό. Είναι πολύ γοητευτικό αυτό που συμβαίνει πίσω,  κάποιες φορές είναι και πολύ δύσκολο, και κάποιες φορές είναι φοβερά λυτρωτικό. Εγώ μέχρι  μια ηλικία που ήμουν πιο μικρή και η αντίληψή μου ήταν του φιλότιμου μαθητή και όχι τόσο  του χαλαρού ενήλικα που ξέρει που  να δίνει στον εαυτό του τράτο και πού να τον πουσάρει, ήμουν αμίλητη. Δεν μίλαγα σε κανέναν. Ανέπνεα, συγκεντρωνόμουν σε βαθειά αυτοσυγκέντρωση και κατάνυξη. Τα τελευταία 2, 3, χρόνια έχω μετακινηθεί και είμαι πιο χαλαρή. Και αφού έχω φροντίσει πιο πριν να κρατήσω ένα χρόνο για εμένα, όταν ειδικά υπάρχει ενεργειακή σύμπνοια με τους συναδέλφους μ’ αρέσει πάρα πολύ να μιλάω μαζί τους ή να κουρδίζω μαζί  τους από το να λέμε μία φράση που πρέπει να  είναι μαζί και δεμένη στην παράσταση, μέχρι να μιλάμε για κάτι πολύ προσωπικό ή να κάνουμε μια αγκαλιά, ή λίγο μασαζάκι ο ένας στον άλλον ή λίγο ζέσταμα ο ένας στον άλλον. Θεωρώ ότι υπάρχει  πολύ φροντίδα και σύμπνοια στο πριν και πολύ μεγάλη εγγύτητα. Νομίζω, δηλαδή, ότι το άνοιγμα ξεκινάει από πριν και μου φαίνεται τρομερά γοητευτικό, εσύ και τα αδελφάκια σου, οι άλλοι ηθοποιοί, να περνάτε σε αυτή την φροντίδα και την  εγγύτητα για να πείτε κάτι στην σκηνή μαζί. Είναι πολύ γλυκό και τρυφερό  το καμαρίνι.

Τι εύχεσαι;                                          

Εύχομαι να υπάρχει ωριμότητα και αντί να αναλωνόμαστε στα μικρά και στα λίγα, να μπορούμε να προχωρούμε τα πράγματα σε μία πιο βαθειά και απειροστική αναζήτηση. Να μην μικραίνουμε.