Έλλη Παπακωνσταντίνου ‒ ODC Ensemble, «Το σπήλαιο», Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 10/2018

  •  Συντάκτης: Τσατσούλης Δημήτρης
  •  Δημοσιεύτηκε στις: 13/10/2018

Η κυβερνο-πανκ όπερα της Έλλης Παπακωνσταντίνου και του Τηλέμαχου Μούσα βρήκε τον σωστό χώρο της για να θεαθεί-ακουστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο του Κύκλου ΓΕΦΥΡΕΣ σε καλλιτεχνικό προγραμματισμό του Δημήτρη Μαραγκόπουλου.

Μετά μια σύντομη πρώτη της εμφάνιση την προηγούμενη σαιζόν στο Θέατρο Τέχνης, η παράσταση γνώρισε εγκωμιαστικές κριτικές από τον βρετανικό τύπο συμμετέχοντας στο διεθνές φεστιβάλ BE Festival for Birbingham Repertory Theatre όπως και από τον δανέζικο τύπο για την παρουσία της στο Copenhagen Opera Festival και στο Aalborg Opera Festival.

Με αφορμή το «σπήλαιο» του Πλάτωνα, η Έλλη Παπακωνσταντίνου δημιουργεί μια σύνθεση από αποσπάσματα του πλατωνικού διαλόγου για την αντίληψη της πραγματικότητας αυτών που βρίσκονται στο σπήλαιο και αντιλαμβάνονται, μέσα από την αντανάκλαση του ήλιου, τον κόσμο ως σκιές, ζώντας στην άγνοια και σε μια ψευδή εικόνα  του˙ εμβολίζει το πλατωνικό κείμενο με τα «Τείχη» του Κωνσταντίνου Καβάφη που περικλείουν την ύπαρξη εμποδίζοντάς την να αντιληφθεί την πραγματικότητα  και συνεχίζει εκθέτοντας την παραμόρφωση της αλήθειας μέσω των «ψευδών ειδήσεων» αλλά και την «ψευδή αντίληψη ζωής» που προσφέρει το διαδίκτυο.

Στη σύγκρουση αλήθειας και γνώσης, η λιμπρετίστα/κειμενογράφος  Έλλη Παπακωνσταντίνου κάνει να ακουστεί το ερώτημα του τί θα συμβεί σε εκείνον που θα έβγαινε από το σπήλαιο, θα αποκτούσε τη γνώση που έρχεται σε αντίθεση με την έως τότε αλήθεια, τη δική του και των άλλων, πώς θα μετέφερε στους συγκατοίκους του στο σπήλαιο τη νέα αυτή γνώση αλλά και πώς ο ίδιος θα την χειριζόταν. Στο κείμενο θα εισβάλει τότε η θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, η ανάγκη παρουσίας ενός παρατηρητή ως προϋπόθεση ύπαρξης του συμβάντος, θέση που συναντά τις απόψεις της κβαντοφυσικής σύμφωνα με τις οποίες ο παρατηρητής είναι ο αναγκαίος παράγων προκειμένου να αποκτήσει κάποια σημασία η έννοια της εξωτερικής πραγματικότητας.

Το σύνθετο, μεταμοντέρνο κείμενο ντύθηκε μουσικά από τον Τηλέμαχο Μούσα ο οποίος δημιουργεί την πλέον ολοκληρωμένη λυρική του όπερα για τέσσερις φωνές, σαντούρι, πιάνο, live electronics, σύνθεση πρωτοποριακή που συμφύρει όλες τις πρόσφατες λυρικές κατακτήσεις ενώ ταυτόχρονα συνδυάζεται με εικαστικές παρεμβάσεις/ζωντανές προβολές βίντεο με αλλοιωμένες εικόνες του Παντελή Μάκκα καθώς και με ένα σπήλαιο με τις εντυπωσιακές σκιές που δημιούργησε και κινεί ο γνωστός δημιουργός Θεάτρου Σκιών Τάσος Κώνστας, και οι δύο συντελεστές συνυπάρχοντας ως «παράπλευροι» περφόρμερς επί σκηνής.

Επί σκηνής επίσης δρουν οι τέσσερις τραγουδιστές-μουσικοί: ο γνωστός μας πλέον από τη συμμετοχή του σε πολλές ελληνικές παραστάσεις Blaine L. Reininger, ιστορικό στέλεχος των Tuxedomoon με φωνητικές παρεμβάσεις, pedals και effects, η Μαριλένα Χρυσοχοΐδου παίζοντας σαντούρι, η με εντυπωσιακή σκηνική παρουσία και λόγο περφόρμερ Βιβή Πέτσα και η Αναστασία Κατσιβανάκη στο πιάνο η οποία είχε και την ευθύνη της μουσικής διδασκαλίας, όλες με εξαιρετικές φωνές. Και οι τέσσερις  συνέβαλαν ενεργά με την κίνησή τους επί σκηνής, τη συμμετοχή τους στις ζωντανές  βιντεο-προβολές και τη γενικότερη ενέργειά τους ώστε η όπερα να αποκτήσει τον χαρακτήρα του μεταμοντέρνου πολυ-θεάματος με τη συμβολή και της Ολυμπίας Μυτιληναίου στους φωτισμούς.

Η Έλλη Παπακωνσταντίνου (βραβείο Fulbright 2018-19  για το CCRMA, Stanford University, ΗΠΑ) χρησιμοποίησε, με τη βοήθεια του Τηλέμαχου Μούσα,  τη μορφή του μουσικού θεάτρου για να θέσει με αισθητικό τρόπο καίρια κοινωνικά ζητήματα, να σχολιάσει την τρέχουσα διεθνή  πραγματικότητα  με μια σύγχρονη έκκεντρη ματιά, γοητευτική, παράδοξη,  σκοτεινά λαμπερή. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη δουλειά που έρχεται ως επιστέγασμα  παλαιότερων πειραματικών παραστάσεών της, επανορίζοντας την έννοια του σύγχρονου μουσικού θεάτρου με κοινωνικό μήνυμα μακριά από κάθε ρεαλιστική αναφορά και τετριμμένες καταγγελίες. Για ένα ουσιαστικό αισθητικό γεγονός.